Қаназдық қазақтың трагедиясына айналып барады

Көзі ашық, көкірегі ояу азаматтардың өзі мән бере бермейтін қаназдық (анемия) дерті тікелей ауру болып табылмаса да, көптеген кеселдердің алғышарты екені баршаға аян. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының критерийі бойынша қаназдық көрсеткіші 40% деңгейден асып кетсе, елдегі жағдай аса қауіпті деген сөз.
Қазақстанда шамамен 6,5 миллионға жуық адам (41%) қаназдық ауруымен ауырады екен. Әсіресе, бүгінде бала туатын жастағы қыз-келіншектердің 45%-ы, жүкті келіншектердің 80%-ы аталмыш кеселге шалдыққан. Бұл дегеніміз, осы дерттің ал­дын алу жолында қажетті шараларды қабылдаудың уақыты әлдеқашан келгенін хабарласа керек. Қаназдық – қандағы гемоглобиндердің шоғырлануының төмен­деуі тән болып табылатын клинико-гема­тологиялық синдромдардың тобы. Әдетте жүкті келіншектер мен жас балалар­да теміржетіспеушілік салдарынан болатын қаназдық жиі таралған. Әрине, ана мен бала денсаулығына мемлекет тарапынан ерекше көңіл бөлініп отыр. Мәселен, 2005 жылдан бастап жүкті келіншектерге құ­рамында темір және йод бар дәрі-дәрмектер тегін беріледі. Сонымен қатар йод жетіспеушілігіне байланысты туын­дай­тын аурулардың алдын алу туралы және ұн өнімдерін темір препараттарымен, дәру­мендермен байыту туралы» қабыл­данған заңдар жөнінде де айтпай кетпеске болмас. Десек те, бұл шаралар аталмыш кеселді түбегейлі жоймақ түгіл, көрсет­кіштерді жақ­сарту жолында да айтарлықтай өзгеріске алып келмей тұр. «Жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші, аталмыш мәселені жеңу жолында еңбектеніп жатқан ұйымдар да аз емес. Денсаулық сақтау, білім беру және әлеуметтік салаларға балалардың қол­жетімділігін кеңейту және келісілген ақша­лай жәрдемақылар бағдар­ламасын жүзеге асыру арқылы қазақ­стандық отбасыларға тең мүмкін­діктер жасауды көздейтін «БОТА» қоғамдық қоры жүкті және бала емізіп жүрген аналар арасындағы қаназдық деңгейін төмендету мақсатында белсенді жұмыс істеп жат­қанын айтқан жөн. Келісіл­ген ақшалай жәрдем­ақылар бағдарламасы аясында қаназдық анықталған жүкті және бала емізетін аналарға ай сайын ақшалай жәрдемақы беріп, оларды тұрақты түрде дәрігерлерге қаралып, өз денсаулығына ерекше мән бөлуге ынталандырады. Бір айта кететіні, бұл жәрдемақы алудың бірден-бір шарты болып табылады. Қазіргі уақытта бағ­дарлама тек Қызылорда және Ақмола облыстарында жұмыс істеп жатыр. Өкінішке қарай, қаназдыққа салғырт қарап, уақытша «кесел» ретінде қабыл­дайтын жан­­дардың саны азаяр емес. Әсіресе, жүкті келін­шектердің өзі жетінші айында дәрі­герге алғаш рет келіп тексерілетін жайлар көп кездеседі.