Абыралы жұрты ақынын ардақтады

Төлеужан Ысмайылов – ХХ ғасырдың 50-жылдары қазақ поэзиясына тың серпін, соны мазмұн әкелген талантты ақын, дарынды аудармашы. Ол тұла бойындағы талант қуатын толық жұмсай алмай, жыр өлкесіне бар болғаны 10-ақ жылын арнады.
Биыл – Төлеужан Ысмайыловтың дү­ние­ге келгеніне 80 жыл. Аталған мерейтой 2-3 қазан күндері Семей қаласы мен ақын­ның туған топырағында жоғары дең­гейде атап өтілді. Ең әуелі Шәкерім атын­дағы Семей мемлекеттік университе­тінде Қа­зақ­стан Жазушылар одағының, «Абы­ра­лы-Дегелең» қоғамдық қоры мен атал­ған оқу орнының ұйытқы болуымен «Ақын Төлеужан Ысмайыловтың шығармашы­лығы және қазіргі қазақ әдебиетінің кейбір мәселелері» атты республикалық ғылыми-теориялық конференция өтті. Конферен­цияға Қазақстан Жазушылар одағы бас­қарма төрағасының бірінші орынбасары Ғалым Жайлыбай, «Қазақ энциклопедия­сы­ның» бас редакторы, ақын Бауыржан Жақып, «Қазақ әдебиеті» газетінің бас ре­дак­торы Жұмабай Шаштайұлы, «Егемен Қазақстан» газетінің журналисі Мамадияр Жақып секілді ақын-жазушылар қатысып, Төлеужан ақынның шығармашылығы һәм өмірі жөнінде кеңінен сөз етті.
«Ақын Төлеужан Ысмайыловтың өмірі мен шығармашылығы» атты баяндама­сында Бауыржан Жақып Төлеужан ақын­ның шығармашылығы мен талайлы тағ­ды­рына жан-жақты тоқталып, қалам иесі­нің туындылары әлі де терең зерттеп-зер­делеуді қажет ететінін атап өтті. Шәкерім атындағы Семей мемлекеттік университе­тінің гуманитарлық-заң факультетінің деканы Арап Еспенбетов өз баяндама­сында ақын есімі бұған дейін елеусіз бо­лып келгенін, төлеужантануға бетбұрыс­тың енді жасала бастағанын тілге тиек етті. «Төлеужан Ысмайыловтың еңбегі қа­зақ әдебиетінің тарихында, оның өзі көзі тірісінде мүше бола алмай кеткен Қазақ­стан Жазушылар одағының тарихында бе­кем орын алып, ардақталуы керек. Тө­леу­жан мұрасы өзінің зерттеушісін күтуде» деген ғалым Төлеужан ақынның әдеби мұрасын жинақтап, қызмет еткен жылда­рын, сол кезде жазылған шығармаларды нақтылап, жүйелейтін кездің жеткенін, сонымен қатар жоғары оқу орындарында қаламгер шығармашылығы жөнінде дип­ломдық және магистрлік жұмыстардың жа­зы­лып, қорғалуы керектігін тілге тиек етті. Конференция барысында Мамадияр Жа­қып, Медеу Сәрсеке, Төкен Ибрагимов, Бал­табек Ерсәлімов сынды ақынның көзін көрген замандастары естелік айтып, сыр шертті.
Конференция соңында Төлеужан ақын­ның 80 жылдығына орай «Бірлестік» ұйымының төрағасы Өміржан Жақыпов­тың құрастыруымен жарық көрген «Төлеу­жан Ысмайылов» атты жинақтың тұсауы кесілді.
Сонымен қатар «Мәңгілік жас рухым – өлеңдерім» атты республикалық ақын­дар мүшәйрасы өткізілді.
Ақын мерейтойы туған топырағында да ерекше атап өтілді. 3 қазан күні Төлеу­жан ақын білім алған Қайнар ауылындағы Мәдениет үйі жанындағы мәдени-саябақ­та ақынның кеуде мүсіні салтанатты түрде ашылды. Дәл сол күні ақынның туған жері Таңат ауылында осы ауылдың іргетасын қалап, шағын елді мекеннің өсіп-өркенде­уі­не үлес қосқан азаматтарға арналған ал­лея ашылып, ақын аруағына бағышталып ас берілді.

Ғалым ЖАЙЛЫБАЙ, Қазақстан Жазушылар одағы басқарма төрағасының бірінші орынбасары:
– Төлеужан Ысмайылов – тағдыр­лы, талайлы тұлға. Ол кісінің ерекшелігі – ғажап білімдар адам болған. Жасы­ра­тыны жоқ, Төлеужан ақын шығарма­шы­лығы мен өмірі жөнінде жұрттың көбірек біле бермейтіні рас. Биыл, міне, ақынның 80 жылдық мерей­тойы жоғары деңгейде атап өтілді деуге болады. Республикалық ғылыми-тәжі­ри­белік конференция, жыр мүшәйрасы ұйымдастырылды. Төлеужан ақынның шын насихаты енді басталды деп айту­ға болады. Төлеужантанудың алғы­шарт­тары осылай жасалатын шығар деп ойлаймын.
Жұмабай ШАШТАЙҰЛЫ, «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы:
– Қазақ поэзиясына Қасым Аман­жо­лов­тан кейін Сағи Жиенбаев, Жұме­кен Нәжімеденов, Мұқағали Мақа­та­ев­тар келді деп айтып жатамыз. Ма­ған осы ақын­дардың арасында 50-жыл­дардың басында поэзия әле­міне келген Төлеужан Ысмайылов руха­ни көпір секілді көрінеді.
Арап ЕСПЕНБЕТОВ, Шәкерім атындағы Семей мемлекеттік университетінің гуманитарлық-заң факультетінің деканы:
– Төлеужан небәрі 14 жасында мектеп бітірді. 19 жасында еліміздегі ірі қара шаңырақ – Қазақ мемлекеттік университетін тәмамдады. Универси­тетті бітірмей жатып қазақтың мемле­кет­тік көркем әдебиет баспасына қыз­метке шақырылды. Баспадан кейін Қазақстан Жазушылар одағында әде­би кеңесші, тағы басқа да қызметтер атқарды. Қазір Гиннесстің рекордтар кіта­бына не болса соны кіргізіп жатыр­мыз ғой. Біле-білсек, Төлеужан нағыз вундеркиндтің өзі болған...