«Әпкені» Ұлттық арнадан көретін боламыз

30 жылдан астам уақыт сахнадан түспей келе жатқан көрнекті жазушы-драматург Дулат Исабековтың «Әпке» пьесасының желісімен 18 бөлімді телехикая түсірілді. Қай заманда болсын өз өміршеңдігін жоғалтпаған туынды енді бүгінгі өмірдің көрінісімен көрермен көзайымына айналмақ. Бауырмалдықты ту еткен пьеса драмалық тартысқа толы оқиғасымен ерекшеленіп келген еді. Осы туындының желісімен түсірілген телехикая да тартысқа толы оқиға желісімен өрбіп, бас кейіпкер – Әпкенің бейнесі бүгінгі өмірмен астаса берілген. Телехикая оқиғасы 2000 жылдардың басы мен бүгінгі уақыт аралы­ғын­да  қамтиды. «Қазақстан» ұлттық арнасының тапсырысымен түсірілген телехикая туралы тереңірек танысу үшін бұл туындының қоюшы режиссері Мұрат Бидосовпен сұқбаттасқан едік.

– Мұрат аға, осы телехикаяны тү­сіру идеясы қалай туып еді, әуелі әң­гімемізді осыдан бастайықшы.
– Өздеріңіз білесіздер, бұл пьеса әлі күнге дейін театр сахнасынан түскен жоқ. Қанша ұрпақ ауысса да, өз көрермендерін жоғалт­паған туынды. Оқиғасы да әрбір адамның басында болатын драмалық тартысқа толы оқиғалар. Содан жазу­шы­мен ақылдаса отырып сериал түсіруді жөн көрдім.
– Біздің білуімізше, телехикая оқиғасы бүгінгі күнді қамтыған екен. Пьесадағы оқиға желісі қаншалықты қамтылды?
– Әрине, көркем шығарманы қаз-қалпында көрсету міндетті емес. Дегенмен пьесадағы оқиғаны біз бүгінгі күнге алып келдік. Әпке образы сақталды. Оның бауыр­ларын жеткізу үшін өзінің бақытынан бас тартуы, бар қызығын бауырларының бақыты жолында құрбан етуі бүгінгі өмірдің тынысымен байланысып берілді. Телехикая болған соң қосымша кейіп­керлер, оқиға­лар қосылды. Бірақ «Әпке» пьесасындағы негізгі кейіпкерлер өз мінездерімен, өз образ­дарымен қалды.
– Қазір өзіңіз білесіз, отандық сериал­дар көптеп түсіріліп жатыр. Бір кемшілігі – көпшілігінің сценарийі орыс тілінде жазылып, сол тілде түсіріліп, кейіннен дыбысталып жатады. Немесе орысша жазылған сценарий қазақ­шаға аударылады. Содан, өкінішке қарай, бірқатар сериалдарда қазақы мен­талитет көрінбей жатады. Сіздің бұл туындыңыз қазақ тілінде түсірілді ме?
– Қанша мықты аударма жасалса да, бәрі бірдей табиғи қалыпқа сай келмей жатады. Біз пьесаның желісімен түсір­гендіктен, сценарийді де қазақша жаздық, барынша қазақы оқиғалармен өрбіте білдік және де оқиға желісінде кейбір бүгінгі күнгі өзекті мәселелерді де қамтуға тырыстық.
– Көпшілік көрермен «Әпке» се­риалын жылы қабылдайды деген ойда­мыз. Актерлар құрамы туралы айта кетсеңіз?
– Біз жас талантты актерларды тартуға тырыстық. Басты рөлдерді елге әлі таныла қоймаған жас актерлар сомдады. Жаңа се­риал болғандықтан, жаңа бейнелерді алып шығуға тырыстық. Әпкенің образын көпшілік көрерменге бейтаныс Рита Күміс­қалиева, оның отбасындағы бауыр­ларының образ­дарын Дарын Шыныбек, Қуаныш Керімқұлов, Айдана Асқар, Әли Тұрсын­хановтар сомдады. Көбісі – Өнер акаде­миясының биылғы түлек­тері. Соны­мен бірге сериалда танымал Бақытжан Әлпейісов, Ерлан Біләл, Дуылға Ақмолда, Жалғас Толғанбай, Шынар Жа­нысбекова, Гүлнар Жақыпова сияқ­ты белді актерлар ойнады. Жаңа бейнелер осы сериалдан елге жарқырап танылады деген ойдамын.
– Жаңа сөзіңіздің басында айтты­ңыз, сериал болған соң пьеса сюжетін қаз-қалпында бере алмаймыз деп. Дулат Исабеков ағамыз сериалдың сценарийі­мен танысты ма?
– Кез келген шығарма автор үшін өзінің туған баласындай ғой. Біз сценарий жазу барысында жазушымен ақылдасып, кеңе­сін алып отыруға тырыстық. Өзі бұрын­нан ойлап жүрген кейбір оқиға желісінің се­риал­да көрініс тапқанына дән риза болды. Жазу­шының көзқарасын толықтай ашуға тырыс­тық деп ойлаймын.
– Бізде қазақ әдебиетінде клас­сикалық туындылар көп қой. Экрандау мәселесі бізде кенже қалып қалған сияқты. Осы бір жақсы бастаманы бола­шақта жалғастырамыз деген ойларыңыз бар ма?
– Қазір экранның заманы ғой, жас­тардың көпшілігі кітап оқи бермейді. Ал сіз айтып отырған қазақ әдебиетіндегі қайта­ланбас туындыларды экрандау қазір өте керек сияқты. Болашақта жоспарлар бар. Уақыттың сынынан өткен туындыларды экранға алып шықсақ, туындының ғұмыры тіптен ұзара түседі. Алда тағы да қазақ жазушыларының шығармаларының же­лісі­мен сериал түсіруі­міз әбден мүмкін.
– Біздің білуімізше, сериал қазір толығы­мен дайын болып эфирге шық­қалы тұр екен. Өзіңіздің көңіліңіз­ден шықты ма?
– Керемет болды деп көңіл толтыру ол шығармашылық үшін кері әсерін тигізуі мүмкін. Жаман деп ойламаймын. Бірақ шығармашылық әрқашан даму үдерісін бастан кешіреді. Осы бағытта әлі талай іздену, әлі талай мектептен өту керек екенін ойға түйіп жүресің. Шын бағасын көрер­мен береді. Жалпы, көрермен көңілінен шықса, біздің еңбегіміздің ақталғаны деп есептеймін.
– Әңгімеңізге рақмет! Сізге шығар­машылық табыс тілейміз. Отандық сериалдарымыздың дамуына үле­сіңізді қоса беріңіз.
– Сіздерге де рақмет!

P.S.
Сүйікті шығарманы қазық еткен жаңа телехикая жақында Қазақстан ұлттық арнасынан қалың көрерменге жол тартпақ. Бүгінгі теленарықта түрлі тақырыпта түсіріліп жатқан телехикаялар ішінен бұл туындының алар орны ерекше деп ойлаймыз. Көпшілікке таныс шығарма желісімен өрбіген оқиға да жаңа көзқарастағы көрермен талғамына сай келетініне шүбәланбаймыз. Өйткені уақыт еншісінен екшеліп, талай талғам таразыдан өткен туынды өз өміршеңдігін ешқашан жоғалтпайды.