Гәкку-Күләш аққу-ән болып қалықтады
Қарағанды үшін өткен жұманың соңы тарихи оқиғаға толы болды. Сарыарқаның сайын даласының топырағынан жаралған бұлбұл қызының 100 жылдығын атап өтті. Хас өнерді қастерлейтін қауым Қарағандыға жиналды. Одан кейін туған жері – Ақтоғайда жалғасты өнер шеруі. Небәрі 24 жасында КСРО Халық әртісі атанған дарын иесінің даралығы тағы бір рет паш етілді.
Қазақ бұлбұлы Күләш Байсейітованың туғанына 100 жыл толуына орай Арқа төсінде, кеншілер мекенінде тұңғыш рет музыкалық фестиваль ұйымдастырылды. «Қазақ Гәккуі – Күләш» музыкалық фестиваліне еліміздің өнер қайраткерлері мен Күләш апамыздың отбасы ат арытып арнайы келді. Шетелдік қонақтар да бар.
Фестиваль басталмас бұрын БАҚ өкілдеріне құрметті меймандар баспасөз мәслихатын өткізді. Оған Күләш Байсейітованың қыздары Қарлығаш пен Раушан Байсейітовалар мен жиені Әнел Шәріпова қатысты. Қазақстанның Халық әртісі Нұржамал Үсенбаева, Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері Юрий Аравин де болды.
Юрий АРАВИН, Қазақстанның еңбек сіңірген өнер қайраткері:
– Адам өмірден өткенімен, шын таланттың өнері – мәңгілік. Ондай өнер ешқашан өлмейді. Қанша жыл өтсе де, Күләштің есімі елімен бірге жасасып келеді. Күләштің қазақ өнеріне қосқан үлесі шексіз. Оның дауысында ұлттық нақыш болатын. Табиғат берген дарын. Ал кәсіби білім алғаннан кейін ол өнерін тіптен өрістетті.
Қарлығаш БАЙСЕЙІТОВА, К. Байсейітованың қызы:
– Анамыз қайда гастрольге барса да, әпкем Құралай екеуімізді қасынан қалдырмай, бірге алып жүретін. Сахнаға шыққанда, кәдімгідей құлпырып шығатын. Қандай проблема болса да, сахна сыртында қалдыратын. Негізі, туған күні қаңтардың 12-сі. Ол кезде құжатты бірден алмаған. Әрі сол күні Димаш Ахметұлы Қонаевтың туған күні болғандықтан, анамыз туған күнін 2 мамырға ауыстырған еді.
Сахна саңлағының туған күні түрленіп айтылып жүргені рас. Бұл, ең әуелі, сол кезеңдегі саясаттың әсерінен туындап отырған мәселе екені анық. 24 жасында қазақ деген халықтың даңқын асқақтатып, оның мәдениеті мен өнерін танытқанда, ол міндетті түрде астанадан шығуы керек болған. Ауылдан шыққан қарапайым қазақ қызының айды аспанға бір-ақ шығарғаны мүмкін емес еді.
Раушан БАЙСЕЙІТОВА, К. Байсейітованың қызы:
– Оны бірде алматылық, бірде семейлік етті халық. Анамыз да, оның ата-анасы да Қарағанды облысының Ақтоғай ауданында дүниеге келген. Кейін Алматыда білім алды.
Күләш десеңіз, Қыз Жібек, ал Қыз Жібек десе, Күләш түседі халықтың есіне. Әрине, өнер иесінің бұдан бөлек Ақжүнiс, Сара, Алтыншаш, Татьяна, Баттерфляй сынды сомдаған бейнелері бар. Дегенмен «Қыз Жібек» операсындағы Жібек рөлінің орны ерен. Кезінде Ғабит Мүсірепов «Күләш пен Қыз Жiбек бiр-бiрiне синоним болып кеткен ұғымдар. Ондай Жiбектi қазақ сахнасы ендi қайтып көрмейдi»,– деген-ді.
Нұржамал ҮСЕНБАЕВА, Қазақстанның Халық әртісі:
– Күләштің әншілігі өз алдына, оның драмалық әртістік қабілеті ерекше еді. Опера әншісіне образды ашу – өте маңызды. Осы тұрғыдан оны үлгі етемін. Жалпы, опера – драма мен музыканың синтезі. Жастайымнан Күләш Байсейітоваға еліктеп өстім, сол кісі секілді болғым келді. Өнерде алғашқы орындағаным – «Қыз Жібек» болды. Әрине, Күләш апамыз салып кеткен Жібек бейнесі өзінше бөлек. Күләш ең әуелі – Қыз Жібек. Оны әр қазақ біледі. Бұл – үлкен жауапкершілік жүктейді.
Күләш әндері бар үш күйтабақ жарық көріпті. «Әлбетте, Күләштің орындауындағы барлық шығарма болмаса да, бірсыпырасы жинақталған»,– дейді Ю.Аравин. 100 жылдығына орай, Түркияда классикалық ән фестивалі да ұйымдастырылыпты. К.Байсейітова атындағы вокалистер байқауы, жоғары оқу орны мен мектеп те, көше мен ескерткiш те бар. Дегенмен қазақ бұлбұлының мұражайы жоқ екен.
– Бұл жайлы бастама көтергенімізге біраз болды. Бірақ әлі ілгерілеу жоқ. Анамыздың жеке заттары, қойылымдарға киген көйлектері әр жерде, – дейді қыздары.
Баспасөз конференциясынан кейін құрметті қонақтар облыс әкімінің қабылдауында болды.
Қазақ бұлбұлының 100 жылдық мерейтойына арналған салтанатты шара 13 қазан күні Күләш Байсейітованың туған жері – Ақтоғай ауданында жалғасты. Сонымен бірге Нарманбет пен Балқаш қаласының аралығында қазақтың бұлбұлына ескерткіш орнатылды.
