Мәмлүктерден қалған Құран Кәрім ғаламторда жарияланбақшы

Қасиетті Құран Кәрім кітабының көлемі жағынан әлемдегі ең ірі нұсқаларының бірі жақында ғаламторда жарияланбақшы.
Мысырды билеген мәмлүктердің дә­уі­рінен қалған, шамамен кемінде 500 жыл бол­ған қасиетті ескі қол­жаз­ба кітаптың ірі­лігі соншалықты – ға­лым­дар кітаптың сан­дық бейнесін алу үшін оны дисплейге сый­ғыза ал­мады. Себебі Құран Кәрімнің осы нұс­­қасы­ның әрбір беті плазмалық экранды те­ле­дидардың көлемінен де үлкен болып шықты. Алайда кітап тым ескі бол­ған­дық­тан, парақтары үл­біреп тұр, яғни көрмеге қою­ға кел­мейді. Ұлы­бр­итаниялық ға­лым­дар бұл кітапты сақ­тап қалу үшін көшір­ме­сін алып, ғалам­торда жариялауды жөн көріп отыр.
Қазіргі уақытта Британияның Ман­­честер университетінің Джон Райлендс кі­тапха­на­сы­ның ғалымдары сандық тех­но­логия­лар­ды қолдана оты­рып, кітаптың әрбір бетін же­ке тү­сіріп жа­тыр. Алдағы уақытта ол ға­лам­торда он­лайн режимінде жа­рия­ла­натын бо­лады. Бұл өз кезегінде ға­лымдар мен сту­­денттердің аталған кі­тапты емін-еркін зерт­­теуіне мүм­кіндік береді. Сан­дық бей­не­­сінің са­рап­талуы не­гі­зін­де ғалымдар Құ­ран Кә­рім кіта­бы­ның нақты жасын анық­тап айта алады.
Көлемі 88,9 х 60,96 см болатын плаз­­ма­лық экранға сыймайтын бұл кітапты жа­рия­лау оңай бола қоймасы анық. Жалпы са­ны 470 бетті құрайтын кітап Каирден, Мәм­лүк мемлекетінің  ең соңғы сұл­тан­да­ры­ның бірі Кансух әл-Гуридің кі­тап­ха­на­сы­нан шыққан. Бұл кітапты бірнеше катиб жаз­ған, кітап сұлтан Кансух әл-Гуридің мақ­танышы болған. Кітаптың беттері жі­бек ма­таның бір түрінен (bombycine), сия қа­ғаз­ға сіңбей, бетінде тұра­тын­дай етіп, жыл­тыр тастармен үстінен жақ­­сы­лап ыс­қы­лап, бастыру арқылы жа­­салған (мысалы, пер­га­мент тә­різдес). Та­рихшылар бұл кі­тап­тың жа­зылу та­рихы туралы бір ше­шім­ге ке­ле ал­мап­ты, бірі XIV ғасыр десе, екін­­шілері XV ғасырда жасалған деп ой­­лайды.

Құран Кәрім кітабын сұлтанның Каир­­дегі кітапханасында жатқан же­рінен граф Кроу­форд сатып алған екен. Кроуфордтың жеке коллек­ция­сынан Энрикете Райлендс атты ханым 1900 жылы осы қасиетті кітапты са­тып ал­ған, сөйтіп, өзінің күйеуі Джон Рай­­ленд­стің жеке кітап­ха­на­сы­ның қо­рына әке­ліп қосқан екен. 1972 жыл­дан бас­тап қазірге дейін бұл кі­тап­хана Ман­чес­­тер университетінің бір бөлігі болып са­­налады. Аталған кітаптың екі беті жоқ болатын, ке­йін­нен 1970 жылы кі­тап­тың жо­ғалған екі беті Ирландияның Дуб­лин қа­ла­сын­дағы Честер Битти кітапханасынан та­­былды. Осы жо­ғал­ған беттерімен бірге қо­сып, қасиетті кі­таптың ең май­да де­таль­да­рына дейін кө­руге болатын сандық бейнесін түсіру, ға­лам­торда жалпақ жұртқа жариялау жос­­парланып отыр. Ең кемінде 950 сан­дық бейне түсіріледі, әрбірінің кө­­лемі 80 мен 120 МБ арасында бо­лады. Жо­ба жетекшісі, Джон Райлендс кітап­ха­насының қорлар бөлімінің бастығы Кэрол Бер­роуз былай дейді: «Осы уақытқа дейін бұл кітап өте ескі жә­не көлемі жағынан үл­кен бол­ған­дықтан, оны қолға ұстап оқуға бір­ді-екілі ғалымдардан басқа ешкімге рұқ­сат етілмейді. Үлкен көрмелерге, се­­ми­нар­ларға қоюға да болмайды. Мұн­дай үл­кен қолжазба кітаптың бей­несуретін алу біз­дің құрал-жаб­дық­та­рымыздың өзіне өте қиын бол­ды».