Хиджап киеміз бе, кимешек киеміз бе?
Редакциямызға мақала жолдап отырған автор «бүгінгі «хиджап» атап жүргеніміздің төл атауы - кимешек» деп жазады. «Қазақ дәстүрінен басқа ешнәрсені қабылдамайтын қазаққа айтарым... Хиджап кимесең, кимешек ки! Дәстүрден аттама» дейді автор түйін сөзінде.
«Абай.кз» ақпараттық порталының «хиджап» немесе «нихап» тақырыбына байланып қалған ештеңесі жоқ. Бірақ, жастардың, әсіресе, дін жолына түскен жастардың ерекше назар аударып отырғаны осы киім мәселесі болып тұр. Ал біз қазақ жастарының бір буыны түп тамырынан ажырап бара жатқанын аңғарту үшін аталған тақырыпқа тағы бір айналып соғуды жөн көрдік.
Қазақтың арасында кейбіреулер бар, «хиджап» деген сөзге өлердей өш. «Пәленше хиджап киіп алыпты» десе, «бет-аузын тұмшалап алып не көрінді сонша?» деп жақтырмай, тіпті жиіркенішпен қарайды. Өздерінше бойларына сіңіріп алған «әдеті». Сол «әдеті» қаншалықты жөн, адамшылыққа жата ма, арты опық жегізіп, күнә арқалатпай ма? Онда олардың шаруасы жоқ. Көптің пікіріне көрсоқырлықпен сүңгіп кетеді де, соған ілесіп жүре береді.
Қуыс кеуделікпен, «араб емес, қазақпыз» деп көкірек кеудесін соғатындарға не айтасың? Ол ол ма, оған тағы «ол - «арабизмнің» нышаны, арабтардың қазақтың ішін ірітуге әкелген экспансиялық саясаты» деп еселей қосады ғой. Негізсіз бөседі. Ол расымен арабизм ба, жоқ па, оның түбінде қаншалықты саясат жатыр, ондай қысыр әңгімеге біз уақыт пен сияны ысырап қылмаймыз. Ысырап қылғымыз да келмейді. Онымен шаруамыз да жоқ. Біз тек өз білгенімізді айтайық. Өз түйгенімізді оқырманмен бөлісейік. Өз пайымымызды қалың қазаққа ұсынайық... Кім қалай қабылдайды, өз еркі.
«Хиджап» арабтың сөзі екен. Рас, біз неге бөтен сөзбен ел арасын былғауымыз керек? Неге қазақтың төл сөзі тұрғанда, «хиджап» сөзімен тілімізді күрмелеуіміз керек? Қазақ арасында осы сөздің атына қарсы адамдарға мен де қосылам. Бірақ затына қарсыларға мен қарсымын. Затына қарсы шығу дегеніміз, қазақтың затын да өзекке тепкенмен бірдей. Қазақта әлгі «хиджап» деп атап жүргеніміздің төл атауы - кимешек. Қазақта «кимешек кигізу» деген салт бар. Қажет десеңіздер «Уикепедия» энциклопедиясының келтірген анықтамасын да назарларыңызға ұсынайық: «Жас келін түскен жерінде бір жылға дейін желек жамылып жүреді. Перзентті болған соң ауыл әйелдері, бәйбішелері әдейі жиналып келіп, келінге кимешек кигізеді. Бұл келіннің ана болған кезі. Қазақстанның солтүстік аймағында мұны «жаулық салды» деп те атайды. Кимешек те, жаулық та ана болған әйелдің белгісі екендігін көрсетеді. Жас адам болғандықтан бұл бас киімдер әшекейленіп, шашақталып, кестеленіп тігіледі». Яғни, кимешекті көз алдыңызға әкелер болсаңыз оның шариғатта «әурет» деп атаған жерлерін жаба тігілгенін көресіз. Яғни, шашты жаба тіккен, омырауға түскен қыздардың бас киімі. Мұны ұзатылған қыздардың барлығы киген. Ұзатылған деуіміздің себебі бар. Қазір қазақтың тұрмысқа шықпаған қызы орамал тақпаған, басына жауылық жаппаған деп жатады. Онысына дау жоқ. Бірақ, қай заманда? Рас, қазақтың қаймағы бұзылмай тұрғанда, тұрмысқа шықпаған қыздың басына жаулық салынбаған. Өйткені, ол кезде қазақ ру-ру болып қоныстанған. Бір ауыл түгелдей бір атаның елі болатын. Мәселен, «Жігітектің ауылы», «Тобықтының ауылы», «Мамайдың ауылы» деген сияқты. Ал аталастарға бір-бірінен қыз алып, қыз берісуге рұқсат жоқ. Бұл - шариғат заңы! Қазақ сондықтан да «жеті атаға дейін қыз алысуға болмайды» дейді. Ал бұл - дала заңы! Мұндағы мақсат - туысқандықтың шеңберін кеңейту. Ал туыстық қарым-қатынасты нығайту діндегі ең жауапкершілігі жоғары, сұрауы бар мәселе. Ендеше, туыстарының ортасында жүрген қыздың әуреті шариғат бойынша әурет саналмайды. Сол себептен де қыздың шашы ашық жүрген. Ал қыз ұзатылған соң, басқа бір бөтен ауылға келін болып барған соң ондағы адамдарға әуретін көрсетпеген. Кимешек киген.
Міне, қазіргі қазақтың тарихына терең бойлай білмеген жандардың «қазақтың қызы орамал тақпаған» деуінің негізсіз екенін түсіндік. Ал қазіргі қоғам бір ауыл, ру-ру болып отыратын жағдайда емес. Қала да, ауыл да аталас емес, аралас тұрады. Сондықтан да, Алланың бұйрығын тәрк етуге еш сылтау жоқ. «Есті қыз етегін жауып жүреді» дейді қазақ. Сондықтан да, Алланың парызын өтеп, әміріне мойынұсынып жүрген қаракөздерімізді негізсіз ғайбаттаудан сақтанайық. Арты опық жегізіп жүрмесін! Ары таза, момын қызға жала жабудан сақтанайық. Себебі, Алланың сүйікті Елшісі: «Жеті ауыр күнәдан сақтаныңдар, соның бірі ары таза, мүмин әйелдерге жала жабу», - демеп пе еді?.. Ендеше, сүйрелеңдеген тіліміз отқа сүйремесін, ағайын!.. Ал «хиджапқа» қарсы, «қазақ» деп жүрегі соғып тұрған, қазақ дәстүрінен басқа ешнәрсені қабылдамайтын қазаққа айтарым... Хиджап кимесең, кимешек ки! Дәстүрден аттама.
