Табиғи газдан тапшылық болмайды

Жамбыл облысында ірі газ кен орны бар. Соған қарап бүкіл облыс та­биғи газбен қамтылған десеңіз, қателесеріңіз анық. Дей тұрғанмен, түк­пір-түкпірдегі ауылдардың бәрін түгелдей табиғи газбен қамту мәселесі күн тәртібінде тұр. Сол себептен де бұл мәселе біртіндеп шешімін тауып ке­леді. Газдың игілігін көріп отырған ауылдар аз емес. Ал мұндай игіліктен ада ауылдар амалдың жоқтығынан балтаның көмегіне көбірек жүгініп, са­йын даладағы сексеуіл біткенге жаудай тиеді. 2018 жылға дейін облыс ау­мағындағы сексеуіл отауға тыйым салынған. Соған орай сексеуіл алап­тарына аттап басқан адамды ату жазасына бұйырмаса да, соған жетеқабыл жазаға тартады.
Мәселен, биылғы жылы сексеуіл үшін сот­талып кеткендер жетерлік. Міне, мәсе­ле­нің бір ұшы арнайы жазаға барып тіре­ле­ді. Егер барлық ауыл, аудан газбен қам­тыл­са, мұндай мәселе туындамасы анық еді. Облыс аумағындағы Сарысу шөгінді алабының Мойынқұм ойысындағы газ кен орны 1974 жылы сейсмобарлаумен іздес­ті­ру барысында белгілі болған-тын. 1975 жы­­лы газ бұрқағы атқылап, ірі газ кен орны ашылды. Сол жылдардағы барлау-зерттеу жұ­мыстарының нәтижесінде мұндағы кен ор­нында метан – 67,25-86,2, этан – 4,52-10,53, пропан – 2,86-5,2, изобутан – 0,42-0,57, н-бутан 0,82-0,95, 30 г/м3 де­­­йінгі мөлшерде конденсат бар екендігі анық­­талды. Ірі кен орны 2003 жылдан бас­тап игеріле бастады. Амангелді газ кен орын­дарында бұрғылау, көмірсутегі ши­кі­зат­тарын өндіру, жинақтау, дайындау, өңдеу және тасымалдаудың технологиялық үр­дістері үздіксіз атқарылып келеді. «Аман­гелдігаз» ЖШС-нің қоршаған орта­ны лас­та­уына алаулы шырақ қондыр­ғы­сынан шы­ғарылатын зиянды заттардың әсер етуі өте жоғары деңгейде» деп кезінде дау кө­те­ріл­ген болатын. Бүгінде ең соңғы за­манауи тех­нологияның арқасында қор­ша­ған ортаға қауіп төндіретіндей қатер жоқ. Бұл соны технологияның арқасында мүм­кін болып отыр.
«Амангелдігаз» ЖШС кәсіпорнында ұң­ғы­­маларды бұрғылау мен барлау жұ­мыс­та­ры газ және газ конденсаттары кен орын­да­рын игеру, көмірсутегі шикізаттарын өн­діру, өңдеу, тасымалдау және пайдалану жұ­мыстары жүргізіледі. Газ өндірісін жедел да­мыту мақсатында 2003 жылдан бастап 17 ұңғыма пайдалануға беріліп, газ, газ кон­денсатын өндіру көлемі жылдан-жылға ар­тып келеді. Алдағы уақытта Шу-Сарысу ой­паты аумағындағы Айрақты, Анабай, Жар­құм, Кемпіртөбе, Батыс Үшарал және Солтүстік Үшарал газ, газ конденсаты, инертті көмірсутегі кен орындарын игеру жоспарланып отыр. Бүгінде «Амангелдігаз» кен орнында өндіріс толық автомат­тан­ды­рылған, барлығы компьютердендірілген. Мұнда жұмыс істейтіндердің барлығы да жергілікті мамандар. Олардың білік­ті­лік­терін арттыру да бүгінгі күннің басты та­ла­бы болып отыр. Мамандар алыс та жақын ше­телдерде білімдерін жетілдіріп отырады. Қазіргі таңда кен орнында аккредиттелген хи­миялық зертхана бар. Газдың құрамы мен конденсатын тексеруге арналған за­ма­науи құрылғы жұмыс істейді. Амангелді кен орны сумен және электрмен автономды жү­йесінде жұмыс істейді. Кен орнынан өн­ді­рілген газ «КС-5» магистральды газ құ­бы­ры арқылы Тараз қаласына жеткізіледі. Бү­гінгі таңда «Қазтрансгаз» АҚ мен «Аман­гел­дігаз» ЖШС-і газ конденсатын бірге Аман­гелді газ өңдеу зауытында өңдейді. 2009 жылдан бері УПГ-4,38 маркалы газ өн­діріле бастады. Шырақты алаулы газды өң­деу мен утилизациялау жүргізіледі. Со­ның арқасында ол айнала қоршаған ортаға қауіп төндірмейді.
Амангелді кен орны облыс орталығынан 190 шақырым қашықтықта, Мойынқұм жә­не Талас аудандарының аумағында ор­на­ласқан. Кен орны мен облыс орталығын жал­ғайтын үлкен жол салынған. Ол жол Ақ­көл, Ойық, Ұланбел ауылдарының орта­лы­ғынан өтеді. Осы аумақтағы ауылдардың барлығы да табиғи газдың игілігін көріп отыр. «Амангелдігаз» ЖШС-і – Жамбыл об­лысындағы барлау, өндіру, өңдеумен ай­налысатын жалғыз кәсіпорын. Осы уа­қыт­қа дейін 3 миллиард текше метр газ өн­дірді. Биылғы жылдың өзінде ғана 321 мил­лион 200 текше метр табиғи газ өн­ді­руді жоспарлап отыр. Сондай-ақ 20 500 тон­на газды конденсат өндірмек. Қазірше Аман­гелдінің 26 ұңғымасы бар, тағы біреуі бұр­ғылану үстінде.