О дүниеге өту заңын меңгерген Ишан
Сырдағы жұрт тағзым ететін киелі орындар жетерлік. Қармақшы топырағында жамбасы жерге тиген Марал баба Құрманұлы жайлы айтылатын аңыз-әпсана әлі күнге дейін елдің аузында жүр.
Марал бабамыз біздің санамыздан тыс жатқан тылсым күштердің құпиясына қанық болған дейді көнекөздер. Ол уақыт пен кеңістік арасында өз ықпалын жасай алғанын аңғартады.
Атадан жеткен аңыздарға қарағанда, Марал ишан кеңістіктің бірінен екіншісіне өту заңдылығын меңгерген екен. Ғалымдар кеңістіктің үш өлшемнен тұратынын айтады. Алайда оның одан да көп екені жайында пікір білдіріп жүргендер баршылық. Марал ишан оны екі ғасыр бұрын дәлелдей білді. Ғылыми жолмен айқындалған бұл дәлелге қарсы тұрарлық нақты тұжырым әлі де кездесе қойған жоқ. Қармақшы ауданында көп жылдар бойы ұстаздық қызмет атқарған Сәден Нұртаев бұл тұрғыда көптеген зерттеулер жасады. Бұл жайында «Ислам және Марал баба» кітабында егжей-тегжейлі баяндады. Автор өз еңбегінде: «Әулиелерге Алланың берген сыйы сол – оларды керемет қасиеттің иесі етті. Оларға өзін қорғап жүретін және пайдаланатын аруақ берген. Соның арқасында ол адамдарға қол ұшын соза алды. Басқаша айтқанда, әулиелер – Жаратушы иемізге ісімен, ғибадатымен, мінез-құлқымен ұнаған жандар болып табылады», – дейді.
Әрине, біздің санамыздан тыс жаратылысқа сын көзбен қарайтын жұрт аз емес. Дегенмен ғалымдардың өзі ондай құбылыстарды мүлдем жоққа шығара алмайды. Әзірге бұл тұрғыда толыққанды ғылыми тұжырым жоқтың қасы. Қашаннан да қасиет қонған адамдарға құрмет көрсете білетін халқымыз Марал ишан секілді ерекше адамдарды ардақтайды.
Марал баба туралы тағы да бір аңыз бар. Ерекше жаратылыс иесі көз жұмғаннан кейін оның мүрдесін Сыр бойына алып келе жатады. Осы шаруаны атқарған адамдарға жолда аялдауға тура келеді. Сол жерден құдықтар қазылады. Құдықтан шыққан су кейіннен бұлаққа айналады. Саялы ағаштар шығып, көлеңкелі абат бақ болады. Осыған байланысты жергілікті жұрт ол құдықтардың басына түнейді екен. Көнекөз қариялардың айтуынша, сол бұлақтардан әлі күнге дейін адам аяғы үзілмейтін көрінеді.
Өзі өмір сүрген заманда қазақтарға Ресей патшалығы көз алартып жүрген. Бұл тұрғыда ишан ағайынға: «Ресейге қарап алаңдамаңдар. Өздерің бірігіп егін егіңдер. Сендерді егін байлыққа жеткізеді», – деп ақыл айтқан екен. Осының өзін сәуегейлік деп айтуға әбден болатындай. Қазақ халқы заманның тынысын тап басып, төрт түлікті түлетумен қатар, егін егуді кәсіп еткенде, ешкімге алақан жаймас па едік? Ресейдің отарына айналмауымыз да мүмкін бе еді? Халықтың басына төнген нәубеттен аман құтылар ма едік?
Қазақтың басындағы болмысты тани білген Марал баба Құрманұлының әулиелік пәлсапасы тұрғысында ғалымдар оң бағасын айтып жүр. Ғұлама өз жұртына жақсылықтың нұрын шашуды көздеген.
Атақты бабаның кесенесі қазір Қармақшы ауданының аумағында жатыр. Оған еліміздің түкпір-түкпірінен зиярат етіп келетін ағайын аз емес. Әулие саналған бабаның басына келіп дұға жасайды. Алладан тілеуін тілейді. Дегенмен оған барар жол біраз қиындық алып келеді. Жүргінші ешқандай тас төселмеген соқпақ жолмен барады. Ол жауынды күндері қолайсыз болып жатады. Қазақтың кең даласында жатқан көптеген әулиелерге құрмет жасау – біздің парызымыз. Ендеше, өткенді өнеге еткен бүгінгі кезеңде сондай киелі орындарға барып-қайтуға қолайлы жағдай жасап жатқанымыз артық емес.
