Наурыз неге «Ұлыстың ұлы күні» деп аталады?
Неліктен Наурыз «Ұлыстың ұлы күні» деп аталатындығы жөнінде айтсаңыздар екен.
Теңлік тұғырханова, Павлодар облысы
Бұл жөнінде мынадай аңыз бар: Нұх пайғамбардың кемесі Қазығұрт тауына келген сәтте жердің бетін жайлаған топан су кері қайтады. Сол сәт жер бетіне табаны тиген барлық тіршілік иелері көк аспаннан түскен қасиетті қазаннан бірге дәм татады. Содан, бұл күнді Ұлыстың ұлы күні деп жариялайды. Қазақтың көне шежіресінде де Наурыз, Алаш деген сөздер бар.
Ескі қазақша, ескі түркіше жаңа жыл күнінің аты – ұлыс.
Бұл күн — аспан денелері өздерінің ең бастапқы нүктелеріне келіп, күн мен түн теңелетін, жан-жануарлар төлдеп, адамдардың аузы аққа тиетін, жер үстіне шаттық орнаған күн. Қазақ елі осы күнді «Ұлыстың ұлы күні — ұлыс күн» деп атаған. Григориан календары бойынша ескіше 9 март, жаңаша 21-інен 22-сіне қараған түн осы күнге сәйкес келеді.
Қазақтар Ұлыс күнді «жыл басы» санайды. Тілімізде Наурызға қатысты «жер бетіне жақсылық ұялаған күн», «Ұлыстың ұлы күні – ұлыс күн», «ұзақ ұшып келген күн», «жыл басы» – жылқышы торғай (нәуірзек) келген күн, «көк құт көзін (өсімдік) ашқан күн», «жылдың жерге түскен күні», «Жер-Ананың тоң кеудесі жібіп, тас емшегі иіген күн», «Самарқанның көк тасы еріген күн» тәрізді бейнелі сөз оралымдары сақталған. Бұл Наурыз мерекесінің ұлылығын бейнелейді.
