Бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығы химиялық қарумен күресетін ұйымға бұйырды
Бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығы Химиялық қаруға тыйым салу жөніндегі ұйымға (ХҚТҰ) берілді.
«Сыйлықты тапсыруға ұйымның Сирияда химиялық қарумен күресті күшейтуі себеп болып отыр. Қарудың мұндай түрінің қолданылуы биылғы жылдың тамыз-қыркүйегінде әлемде талқыланған басты тақырыптардың бірі болды», – делінген хабарламада. Химиялық қаруға тыйым салу ұйымы 1997 жылы Химиялық қаруға тыйым салу туралы Конвенцияны іске асыру мақсатында құрылған. ХҚТҰ бақылауымен әлемдегі белгілі химиялық қарулардың 80 пайызға жуығы жойылды. Оған Конвенцияны ратификациялаған мемлекеттер автоматты түрде мүше болады. Қазіргі кезде ХҚТҰ ұйымына 189 мемлекет қатысушы болып отыр, 2013 жылы 14 қазанда Сирия ресми түрде ұйымның 190-қатысушысы болады. Ресей-американ жоспарына сәйкес, Сирияда химиялық қару өндірісі жабдықтары қараша айына дейін, ал барлық химиялық арсеналдар келесі жылдың бірінші жартысында жойылуы тиіс.
Биылғы жылы бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығына үміткерлер саны рекордтық межеге жетті. Бұл марапатқа 50 қоғамдық ұйымды қоса алғанда, 259 үміткер тіркелді. 211 жылы мұндай үміткерлер саны 241 болған еді.
Дәстүр бойынша үміткерлердің аты-жөні құпия ұсталады (тізім алдағы 50 жыл бойы құпия сақталуы тиіс). Дегенмен оған ұсынылғандар арасында АҚШ-тың экс-президенті Билл Клинтон, 14 жасар пәкістандық белсенді қыз Малала Юсуфзай, Ресей Президенті Владимир Путин, ОББ-ның бұрынғы қызметкері Эдвард Сноуден болған. Олардың бірде-бірі сыйлыққа қол жеткізе алмады, өйткені өтінім беру мерзімі 1 ақпанда өтіп кетті.
Өткен жылы да Нобель сыйлығын нақты адам емес, Еуроодақ алған болатын. Бұл сыйлық «Еуропаны соғыс құрлығынан бейбітшілік құрлығына айналдырудағы басты рөлі үшін» берілді.
Нобель сыйлығы – 1901 жылдан бері Альфред Нобельдің жеке өзінің өсиеті бойынша бес аталымда: физикадағы, химиядағы, медицинадағы, әдебиеттегі жетістіктері және бейбітшілік ісіне қосқан үлесі үшін беріліп келе жатқан марапат. 1969 жылдан бастап экономика бойынша да наградалар беріле бастады. Биылғы жылы әр аталым бойынша берілетін Нобель сыйлығы 8 млн швед кронын (1,2 млн АҚШ доллары) құрады.
