Биогаз энергетикасы және органикалық ауыл шаруашылығы «жасыл» экономика үшін тиімді ме?
Бүгінде өсімдік шаруа¬шылығымен шұғылданатын мамандар, бау-бақша баптаушы бағбандар органикалық тыңайтқыштарға баса мән беріп, минералды тыңайтқыштарды қолдануды азайтуға күш салып жүр. Олардың мұндай әрекетке барудағы негізгі мақсаттары қаражат үнемдеу емес, барынша экологиялық тұрғыдан таза өнім өндіруге деген ұмтылыс. Сондай-ақ қазіргі таңда биогаз технологиялырының ауыл шаруашылығына тиімділігі жайлы жиі айтылып жүр. Осы орайда тамыз айында Халықаралық жасыл технологиялар және инвестициялық жобалар орталығы (IGTIC) Германияның халықаралық Биогаз және биогаз энергетикасының құзыреттілік орталығымен бірлесіп онлайн-форматта «Биогаз энергетикасы және органикалық ауыл шаруашылығы» тақырыбында вебинар өткізді.
Осы жиынға қатысқан ғалымдар мен мамандар қазақстандық ауыл шаруашылығы секторын талдаған кезде биогаз технологияларын пайдалану тек экономикалық тұрғыдан ақталып қана қоймай, сонымен қатар ҚР Ауыл шаруашылығын неғұрлым қарқынды дамытуға, сондай-ақ аграрлық-өнеркәсіптік кешен қалдықтары мен жоғары сапалы органикалық тыңайтқыштар өндіру проблемасын шешуге септігін тигізетінін айтты.
Жалпы қазіргі уақытта әлемде экологияға зиян келтірместен органикалық қалдықтардан энергия алуға мүмкіндік беретін биотехнологияның дамуын зерттеу жалғасуда.
Вебинар жұмысына мемлекеттік органдардың, бейінді қауымдастықтардың, институттар мен университеттердің, энергетикалық және электр желілік компаниялардың өкілдері қатысты. Негізгі спикер ретінде Биогаз және биогаз энергетикасының Халықаралық құзыреттілік орталығының (IBBK, Германия) Бас директоры және аға сарапшы-консультанты Михаэль Кеттнер сөз сөйледі, ол биогаз энергетикасын дамытудағы Германия тәжірибесімен бөлісті.
Айта кету керек, Германия биогаз өндірісі бойынша әлемдік көшбасшылардың бірі болып табылады. 1992 жылы Германияда 139 қондырғы орнатылған болатын және бұл сан жыл сайын артып келеді. Биогаз энергетикасының артықшылығы, ең алдымен, экологиялық қауіпсіздік және органикалық тыңайтқыштарды өндіру мүмкіндігі болып табылады.
Қазақстан үшін органикалық заттарды қолдану тақырыбы өте өзекті. 2015 жылғы 27 қарашада Қазақстан Республикасында топырақты ұтымды пайдалануды қамтамасыз етуге, дұрыс тамақтануды қалыптастыруға және қоршаған ортаны қорғауға бағытталған органикалық өнім өндірісінің құқықтық, экономикалық, әлеуметтік және ұйымдастырушылық негіздерін айқындайтын "Органикалық өнім өндіру туралы" ҚР Заңы қабылданған болатын. Бұл жиынды өткізудегі мақсаттардың бірі &mdash Қазақстанда органикалық өнімге сұраныс пен ұсынысты қалыптастыру және тиісті заңнамалық-техникалық базаны құру.
Қазақстанда органикалық өндірістің дамуы қалыптасудың белсенді сатысында тұр. Қазіргі уақытта халықаралық стандарттар бойынша сертификатталған 30-ға жуық өндіруші бар, оларға органикалық өнім өндіруге игерілетін 300 мың гектардан астам жер тиесілі. Қазіргі уақытта бұл өндіріс, ең алдымен, экспортқа бағытталған, бірақ қажетті жағдай жасалған кезде Қазақстан өз ішкі нарығы үшін өнім шығара алады.
Алайда, бүгінде қазақстандық фермерлерге Органикалық ауыл шаруашылығының артықшылықтарын толық көлемде пайдалануға кедергі келтіретін бірқатар кедергілер бар.
Өз сөзінде Igtic жанындағы ғылыми-технологиялық даму офисінің және ҒТК бас сарапшысы Олег Архипкин бүгінгі күнгі жағдай бойынша осы саладағы заңнама органикалық өнімдерді тұтынушыларды субсидиялау бөлігінде толықтырулар енгізуді талап ететінін атап өтті, атап айтқанда:
1) субсидиялау бағдарламасы бойынша: минералды тыңайтқыштармен органикалық тыңайтқыштарды теңестіру;
2) субсидиялау бағдарламасына отандық органикалық тыңайтқыш өндірушілерді қосу;
3) органикалық тыңайтқыштарды пайдалану есебінен ұзақ мерзімді негізде топырақтың құнарлылығын қалпына келтіру және арттыру;
4) биогаз зауыттарын қалдықтарды қайта өңдейтін өзге де кісіпорындармен, қоқыс полигондарымен теңестіру.
Нәтижесінде органикалық тыңайтқыштарды субсидиялау есебінен:
* аграрийлерде органикалық тыңайтқыштарды жеңілдікпен сатып алу мүмкіндігі пайда болады, бұл егіс алқаптарының санын және өнім сапасын арттырады, сондай-ақ қалпына келтірілген (қалпына келтірілген) топырақ мөлшерін арттырады.
* қазақстандық органикалық тыңайтқыштар өндірушілерді ынталандырады.
* өнім өндірушілерге қоршаған ортаға зиян келтірместен өз қалдықтарын дұрыс және уақтылы кәдеге жаратуға мүмкіндік береді.
Вебинар модераторы, IGTIC жанындағы ғылыми-технологиялық даму офисінің және ҒТК басшысы Гүлбазар Медиева Қазақстанда органикалық ауыл шаруашылығын ілгерілету контексінде биогаз энергетикасын дамыту рентабельді және үш есе пайда әкелетінін атап өтті: қоршаған орта үшін, фермерлер үшін және халықтың денсаулығы үшін, ол сондай-ақ спикерлер мен қонақтарға белсенді қатысқаны үшін алғыс айтып, igtic онлайн-алаңында осындай вебинарлар тұрақты негізде өтетінін мәлімдеді.
Айнұр Нұрсабет
